Osoby osiągające dochody za granicą, które mają obowiązek rozliczyć się w Polsce do dnia 30 kwietnia 2007 roku są obowiązanie złożyć zeznanie na druku PIT- 36 , PIT-36L lub PIT – 38 do których należy dołączyć PIT/ZG.
Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje dla osób rozliczających dochody zagraniczne.
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. W tym przypadku mamy do czynienia z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Natomiast, jeżeli osoby fizyczne nie mają miejsca zamieszkania na terytorium RP, to obowiązkowi podatkowemu podlegają tylko od dochodów, które otrzymują na terytorium Polski, jest to ograniczony obowiązek podatkowy.
Przy rozliczaniu dochodów zagranicznych z pracy najemnej podatników przebywających za granicą, najważniejszą kwestią jest przede wszystkim ustalenie obowiązku podatkowego - czy mamy do czynienia z nieograniczonym, czy ograniczonym obowiązkiem podatkowym (art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej updof). W związku z tym należy ustalić miejsce zamieszkania podatnika.
Jak ustalić miejsce zamieszkania?
Ustawodawca do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w 2007 r. wprowadził definicję miejsca zamieszkania.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 a ustawy PIT za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę, która:
posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Przez centrum interesów osobistych rozumie się wszelkie powiązania rodzinne, społeczne, polityczne, kulturalne, związane z zainteresowaniami itp. Natomiast przez pojęcie centrum interesów gospodarczych należy rozumieć takie elementy jak miejsce wykonywania pracy, posiadanie inwestycji, kontrakty i inne.
Jeśli określenie miejsca zamieszkania nie będzie możliwe do określenia wg wyżej wymienionych kryteriów, wówczas musimy odnieść się do umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawieranych wg schematu tzw. modelowej konwencji OECD wynika, że miejsce zamieszkania należy określić, biorąc pod uwagę – kolejno – następujące kryteria:
Miejsce zamieszkania określone według prawa krajowego państw zawierających umowę,
Stałe miejsce zamieszkania,
Rozstrzygnięcie, w którym z państw znajduje się ośrodek życiowych interesów danej osoby,
Ustalenie, w którym z państw osoba zwykle przebywa,
Ustalenie, którego państwa jest obywatelem,
Jeżeli zastosowanie żadnego z powyższych kryteriów nie rozstrzyga kwestii zamieszkania, konieczne jest porozumienie władz umawiających się państw.
Mając rozstrzygniętą kwestię obowiązku podatkowego należy ustalić, co stanowią umowy dwustronne w zakresie opodatkowania dochodów zagranicznych.
Rzeczpospolita Polska jest stroną ponad 80 umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Każdorazowo rozpatrując zagadnienie dochodów osiąganych za granicą należy rozpatrywać je w kontekście umów, które mają pierwszeństwo przed przepisami prawa krajowego w przypadku wystąpienia kolizji prawnej.
W odniesieniu do dochodów z pracy najemnej mają zastosowanie dwie metody unikania podwójnego opodatkowania – metoda wyłączenia z progresją i proporcjonalnego odliczenia.
1. Metoda wyłączenia z progresją:
Zgodnie z tą metodą dochód osiągany z tytułu wynagrodzenia za pracę osiąganą za granicą przez osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce jest zwolniony od podatku w kraju. Dochód ten będzie miał wpływ na wysokość stopy procentowej, którą oblicza się od całego dochodu (krajowego i zagranicznego) - art. 27 ust. 8 updof. Osoby, które nie osiągnęły dochodów w kraju nie muszą składać zeznania. Metodę tę stosuje się m.in. z takimi krajami jak: Niemcy, Włochy, Francja, Hiszpania, Irlandia, Czechy, Szwecja.
Metodę tę stosuję również się do dochodów osiąganych od 1 stycznia 2007 r. w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
2. Metoda zaliczenia proporcjonalnego:
Zgodnie z tą metodą podatnik mający miejsce zamieszkania w Polsce osiągający dochody z pracy najemnej za granicą, ma obowiązek wykazać łączne dochody (zarówno krajowe jak i zagraniczne) w zeznaniu, a od podatku dochodowego obliczonego wg skali, ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą proporcjonalnie do dochodów zagranicznych. Nie osiągając dochodów w kraju podatnik jest również zobowiązany do złożenia zeznania i wykazania dochodów osiągniętych za granicą. W tym przypadku od podatku obliczonego wg skali odlicza cały podatek zapłacony za granicą – art. 27 ust. 9 i 9a updof. Metoda ta obowiązuje w odniesieniu m.in. do następujących państw: Austria, Dania, Holandia, USA, Rosja oraz za 2006 r. w odniesieniu do dochodów osiąganych w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
Przy tej metodzie osoby pracujące za granicą i uzyskujące tam dochody, które podlegają opodatkowaniu w Polsce są zobowiązane do zapłacenia zaliczki na podatek od dochodów po przyjeździe do kraju (art. 44 ust. 7 updof). Zaliczkę tę należy wpłacić w terminie do dnia 20 miesiąca następnego, po miesiącu, w którym nastąpił powrót. Ze złożenia deklaracji PIT-53 zwolnione są osoby, które powróciły w miesiącu grudniu, bowiem rozliczają swoje dochody tylko w zeznaniu.
Należy pamiętać, iż w przypadku braku umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, przy rozliczaniu dochodów podatnika czasowo przebywającego za granica ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia. Osoby, które osiągnęły dochody z pracy najemnej za granicą mają obowiązek złożenia zeznania do 30 kwietnia. Dochody te mają być wyrażone w złotówkach.
Sposób rozliczenia dochodów zagranicznych przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego przedstawia się następująco:
Część dochodów korzysta ze zwolnienia. Od 1 stycznia 2007 r. osoby przebywające czasowo za granicą i osiągające tam dochody ze stosunku pracy pomniejszają dochody (przychody) osiągnięte za granicą o równowartość 30 % diety za każdy dzień pobytu, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy.
Wysokość diety określona jest w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991 z późn. zm. ). Tej części dochodu zwolnionego nie wykazuje się w zeznaniu. Zwolnienie części dochodu o 30% diety ma zastosowanie również do dochodów osiągniętych w 2006 r.
Dochód zagraniczny należy przeliczyć na złotówki wg kursu banku z usług, którego korzysta podatnik, jeśli jest to niemożliwe, to według kursu średniego NBP.
Tak przeliczony dochód pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu zgodnie z zasadą wynikającą z art. 22 ustawy.
Obliczony podatek wg skali pomniejsza się o zaliczki zapłacone za granicą. W przypadku osiągania dochodów w kraju odliczenie podatku zagranicznego nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. W przypadku osób, które osiągały dochody w krajach, z którymi Polska ma podpisane umowy, z zastosowaniem metody wyłączenia z progresją obowiązek złożenia zeznania dotyczy tylko osób, które osiągnęły również dochody krajowe. Sposób przeliczania dochodu na złotówki jest identyczny jak w przypadku poprzedniej metody. Tak obliczony dochód ma zastosowanie tylko do wyliczenia stopy procentowej.